Verenigingsleven in Broekhem


Het verenigingsleven in Broekhem heeft betere tijden gekend

Jan G.M. Notten

Gebrek aan leden, gebrek aan geld, gebrek aan belangstelling. Het is mogelijk om in een paar woorden uit te leggen waar de ondergang van de Broekhemse Carnavalsvereniging de Loeszek afgelopen winter aan te wijten was. Niet véél woorden, maar wel harde. Niet aangenaam om ze te horen. Niet voor een vereniging, niet voor heel een parochiegemeenschap.
Het bestuur van de vereniging van carnavalisten laat er geen twijfel over bestaan: niets geen onderlinge ruzie, een nieuwe prins was er al. Het waren maar drie woorden: leden, geld, belangstelling.

De Broekhemse Carnavalsvereniging is in 1963 tot stand gekomen op initiatief van Sjo Schurgers, toentertijd wethouder van de Gemeente Valkenburg-Houthem. Ouderen herinneren zich Jacques Nabben als eerste prins van de Loeszek. Nog tijdens het 33-jarig bestaansfeest in 1996 was de receptie best drukbezocht. De toekomst zag men zonnig in. Is dat een vorm van optimisme die eigen is aan carnavalisten, vooral wanneer ze een jubileum vieren? Voorlopig zijn Prins Manolito en zijn prinses Saskia in 1997 de laatsten geweest die een paar dagen over het Loeszakrijk hebben geregeerd.

Verenigingen in Broekhem
Broekhem - in 1935 zelfstandige parochie geworden - is, aldus de oudere Broekhemenaren, voor verenigingen nooit een ideale plaats geweest: de woongemeenschap bestaat uit twee delen: Broekhem Zuid en Broekhem Noord. Dat heette vroeger: boven de baan en onder de baan. En de baan was dan de spoorweg.
Die twee delen op één lijn krijgen, dat is altijd moeilijk gebleken. De voetbalclub heeft haar goalgetters steeds uit "Noord" gerecruteerd, ook in de carnavalsvereniging overheersten de "noordelijken", de fanfare Sint Joseph slaagde erin om in beide delen muzikanten te vinden. Maar "Zuid" herbergt een groot percentage mensen van elders, zonder veel band met Broekhem. Sjo Schurgers, in 1984 overleden, was de steunpilaar van de fanfare, de oprichter van de Loeszek en de "vader" van de jeugdbeweging Jong Nederland. Hij wist het al: Broekhem is een plaats waar je steeds twee kampen moet zien te verenigen. Dit soort dingen verbleekt in de loop der jaren, maar toch...

Een terugblik
Sinds 1935 heeft Broekhem op verenigingsgebied een ontwikkeling doorgemaakt zoals zo vele parochies in de omgeving: aanvankelijk was het merendeel van kerkelijke snit en daar is bijna niets meer van over.
Even een terugblik naar 1935. Broekhem werd een zelfstandige parochie, nadat het sinds mensenheugenis deel had uitgemaakt van de grote parochie Houthem. Op Tweede Pinksterdag kwam Bisschop Lemmens naar Broekhem voor de plechtige consecratie van de nieuwe kerk die was toegewijd aan Sint Jozef. Aan de plechtige processie namen - behalve het kerkelijk Zangkoor natuurlijk - de Derde Orde deel en de Heilige Familie, een Maria Congregatie en een Maria-Uur, plus de Katholieke Jeugdbeweging. Maar bovendien waren er de schutterij (die overigens in 1937 weer ter ziele zou gaan) en de voetbalvereniging Hercules die in 1940 Valkenburgse Boys zou gaan heten. Een eigen muziekkorps was er nog niet en de harmonie en de zangvereniging Orphée uit Houthem waren in Broekhem present om de processie op te luisteren. De gewenste fanfare kwam er in 1937 en ze luisterde uiteraard naar de naam Sint Joseph met ph.


  De fanfare Sint Joseph in betere tijden: op Tweede Paasdag 1976 paradeerde de vereniging trots in nieuwe uniformen door de straten van Broekhem. De aanschaf van de uniformen - bruine jas en beige broek - was vooral door inspanningen van een damescomité mogelijk gemaakt

De fanfare Sint Joseph in betere tijden: op Tweede Paasdag 1976 paradeerde de vereniging trots in nieuwe uniformen door de straten van Broekhem. De aanschaf van de uniformen - bruine jas en beige broek - was vooral door inspanningen van een damescomité mogelijk gemaakt

Ook wat die vereniging betreft is er nu in Broekhem weinig te juichen. Vorig jaar nog werden leden en bestuur ter gelegenheid van het zestigjarig bestaansfeest hartelijk gehuldigd omdat het muziekgezelschap immers steeds present is bij processies, kindercommuniefeesten en andere parochie-evenementen.
Maar toen al was de teruggang merkbaar: tijdens de receptie was het aantal korpsleden niet groot. En in de Broekhemse wandelgangen wist men te vertellen, dat het er met de fanfare Sint Joseph bepaald niet rooskleurig uitzag.
Nu telt men 22 spelende leden: te weinig om grote werken te spelen, te weinig om op straat te verschijnen. De voorzittersfunctie is vacant. Enkele bestuursleden - Gerard Laheij, Ton Bielders, Wies Bielders en Arie de Zeeuw - houden het schip nog drijvende, maar hooggespannen toekomstverwachtingen zijn er zeker niet. De vereniging is uit de bond gestapt, neemt niet meer deel aan bondsconcoursen, maar is wel nog lid van de Federatie Geulvallei, het overkoepelende orgaan van de twaalf muziekgezelschappen in Valkenburg en omgeving. Onder leiding van dirigent Sjef Krings wordt iedere week in gemeenschapshuis "de Baende" gerepeteerd, maar het aantal aanwezige muzikanten is klein. Het laatste bondsconcours, waaraan Sint Joseph ruim tien jaar geleden in Sittard deelnam (298 punten in de Ere-Afdeling), lijkt een eeuwigheid geleden.

Hoe komt dat nu? De mentaliteit is er niet, in Broekhem wonen te veel mensen van buiten; zowel bestuurlijk als wat leden betreft is er weinig belangstelling, klinkt het in bestuurskringen. De kas is zo goed als leeg. Kortom: de drie woorden die we ook bij de Loeszek hoorden: leden, geld, belangstelling.

In Broekhem is het verenigingsleven behoorlijk uitgedund. Ook een jeugdbeweging is er niet meer. Behalve het kerkelijk zangkoor zien we de Valkenburgse Boys, de fanfare, de duivenvereniging de Postduif, de tafeltennisvereniging Ready, de Vogelvrienden '54 en Kegelclub de Vriendenkring. Niet veel voor de grootste parochiegemeenschap van Valkenburg.
Wie gaat daar verandering in brengen?

Een beetje hoop is er wel: in Broekhem bestaat wel degelijk een jeugdcarnavalsvereniging. De vorstelijke personen zijn niet uitgestorven. Afgelopen winter hebben jeugdprins Ken en zijn broer minister Bob de jeugd van Broekhem door het carnavalsgebeuren geleid. Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst, heeft eens iemand gezegd. Een strohalm of toch een klein gouden randje aan een donkere wolk?


Gepubliceerd in 't Sjtegelke, (1998) nr 9, p. 14-17


naar boven

© Heemkundevereniging Houthem-St. Gerlach

Geen menu? Klik hier!