Geschiedenis Strabeek


In Strabeek staan veranderingen voor de deur  
Jan G.M. Notten

In geschiedenisboeken wordt Strabeek een van de vijf buurtschappen van Houthem genoemd. In zijn boek over Houthem van 1869 noemt Joseph Habets die op: Vroenhof, Sint-Gerlach, Strabeek of Strabach, Broekhem en Houthemerberg.
De weg die van Houthem via Strabeek naar Valkenburg leidt, heeft men in of rond 1808 verhard en verbeterd, schrijft hij. In de vorige eeuw heeft men twee rijen lindenbomen langs die weg geplant, maar die zijn in de loop van de jaren grotendeels verdwenen. Ondermeer in Strabeek is er nog een restant van te zien.

In vroeger eeuwen schreef men Strabach, Strobeke, Stroebach, Stroeback, Stroebeke, Stroibach en er zijn nog meer varianten bekend. De oudste vermelding die ik ken, is van het jaar 1331. Toen woonde een zekere Arnoldus van Berghe op zijn hof in Strobeke. Meer dan zeseneenhalve eeuw geleden dus. De hof van Van Berghe stond (waarschijnlijk) waar we nu Hotel Huize Strabeek zien, het huis waar Marlies Swillens, weduwe van Bert Kleijnen, woont.
Maar in die eeuw en ook daarna waren de drie delen van het huidige complex in één hand: het woonhuis (nu hotel), het koetshuis (waar Marlies en kinderen wonen) en de hoeve (waar nu de familie Funs Pinckers woont).
De leden van de familie van Strabach waren waarschijnlijk van lage adel. In oude oorkonden ziet men er soms opduiken: bijvoorbeeld een Peter van Strobeke in 1370, Simon van Strabeke in 1375, Tyl van Stroeback in 1422 en Johan van Stroebach in 1447.
Sommigen noemden zich "Heer van Strabach". In 1642 echter overleed Maria van Strabach als laatste van het geslacht en toen vielen de goederen uiteen. De geschiedenis van de familie van Strabach of Strabeek is nog niet geschreven. Wel heeft H.J. Philippens in zijn boek "Echo's uit Houthems verleden" belangrijke bouwstenen aangedragen.
In de vorige eeuw woonde er geen adel meer, maar rijke burgerij. Bekendste bewoner was notaris Johannes Mathias Schoenmaeckers, geboren in 1796, gehuwd met Félicité Thonart en neef ("oomzegger") van Martin Jacob Schoenmaeckers, die in 1800 de eerste burgemeester van Houthem was.

Huize Strabeek ten tijde van bewoning door de familie Schoenmaeckers

Johannes Mathias woonde van 1838 tot 1843 in Strabeek, verhuisde toen naar "De Oude Pastorije" in Houthem, maar in 1851 was hij weer terug in Huize Strabeek. Hij overleed in 1858.
Tijdens zijn afwezigheid verkochten de erven Schoenmaeckers en de erven Roosenboom (in 1845) een groot perceel, ten oosten van huize Strabeek, aan A.P. de Ceva, generaal-majoor in Nederlandse dienst. Die bouwde er een groot landgoed: het huidige Geerlingshof, en hij gaf het de naam "Kasteel Strabeek". In 1848 ging hij er wonen. De Ceva was Italiaan van origine en gehuwd met Emilia Poswick. Hij overleed in 1876. Zijn dochter Charlotte huwde met Paul van der Maesen de Sombreff, die in 1862 Minister van buitenlandse zaken werd.

Onze tijd
In 1921 vestigde Hubertus Aarts zich in Huize Strabeek. In de jaren dertig ging hij over tot de verkoop van diverse stukken van zijn moestuin langs de weg.
Die werd aan drie zijden omgeven door een muur van mergelsteen. De drie het verst van zijn huis gelegen percelen verkocht hij het eerst: ééntje aan Josef Notten, ééntje aan Leo Rooden en ééntje aan Andreas Stroeks. Drie huizen verrezen toen binnen een jaar: dat van Leo Rooden in 1933 (nu de familie H. Vrancken), dat van Jozef Notten in de winter van 1933 op 1934 (nu Jan Notten) en dat van Andreas Stroeks in 1934 (nu de familie E. Stroeks). Hier moet verteld worden dat de weg in Strabeek (de Houthemerweg) anders liep dan tegenwoordig het geval is: uit Houthem komend, maakte hij bij huis en hoeve Strabeek een bocht naar links en even verder kwam hij weer uit op het hedendaagse traject, richting Valkenburg. Voor lijnbussen van de toenmalige LAD (Limburgse Autobus Dienst) een hele heisa om door die bochten te komen. In 1938 werd de weg rechtdoor getrokken, maar het oorspronkelijke stuk bleef behouden. Het is nu een soort ventweg.
 

Een nieuw Geerlingshof
Nu staan in Strabeek veranderingen voor de deur en nog vóór het jaar 2000 zal de naam Geerlingshof een geheel andere inhoud gekregen hebben. Enkele jaren geleden kwamen de vroegere gebouwen van het Vormingsinstituut Driekant, bekend onder de naam Geerlingshof, door aankoop in handen van de Heerlense Bouw- en Betonmaatschappij Bobema. Vorig jaar volgde een deel van de Strabekerhof, de huidige boerderij Pinckers. De plannen van Bobema betreffen nu het bouwen van 37 appartementen in de monumentale hoeve, 21 vrije-sector-woningen in het gebied tussen de hoeve en de spoorlijn en bovendien een aantal appartementen-gebouwen op het plein vóór en naast het "oude" gebouw van Geerlingshof. 

De naam van generaal De Ceva zal niet verloren gaan. De laan die parallel aan de spoorlijn in de nieuwe woonbuurt wordt aangelegd, zal de naam van de bouwer van Geerlingshof gaan dragen. Voor het gebied rondom het gebouw van Geerlingshof denkt men aan Jan Hanlo. De naam van de in 1969 overleden dichter zal wellicht voortleven in de benaming "Jan Hanlo Plein". De in 1912 geboren Hanlo woonde na een aantal omzwervingen een tijd bij zijn moeder, tegenover Geerlingshof, en na haar dood in 1958 nam hij zijn intrek in het nu verdwenen portiershuisje bij de oprit van de Volkshogeschool. Hij overleed in juni 1969 ten gevolge van een ongeluk met zijn motor op de Rasberg nabij Berg en Terblijt.

Op deze foto uit ongeveer 1940 liggen huis en hoeve Strabeek in een schaars bebouwde buurt. Aan de rechterzijde van het complex ziet men de moestuin met een mergelstenen muur eromheen. Drie huizen staan er. Ook aan de overzijde is Hubertus Aarts begonnen met de verkoop van bouwpercelen. De Houthemerweg is rechtdoor getrokken en langs het oorspronkelijke stuk staan aan weerszijden nog lindenbomen. Langs de Beekstraat, linksboven, ziet men één huis. Weiland en bouwland aan de noordzijde behoorden in hun geheel aan de boerderij van Strabeek, evenals de overzijde (tot aan de Geul) trouwens.

Op deze foto uit ongeveer 1940 liggen huis en hoeve Strabeek in een schaars bebouwde buurt. Aan de rechterzijde van het complex ziet men de moestuin met een mergelstenen muur eromheen. Drie huizen staan er. Ook aan de overzijde is Hubertus Aarts begonnen met de verkoop van bouwpercelen. De Houthemerweg is rechtdoor getrokken en langs het oorspronkelijke stuk staan aan weerszijden nog lindenbomen. Langs de Beekstraat, linksboven, ziet men één huis. Weiland en bouwland aan de noordzijde behoorden in hun geheel aan de boerderij van Strabeek, evenals de overzijde (tot aan de Geul) trouwens.


Gepubliceerd in 't Sjtegelke, (1997) nr 8, p. 1-4


naar boven

© Heemkundevereniging Houthem-St. Gerlach

Geen menu? Klik hier!