De inwonerslijst van 1796: een kort commentaar


De inwonerslijst van Houthem van 1796: een kort commentaar

Fons Heijnens

De gemeente Houthem telt, alle woonkernen tezamen, 624 inwoners, waarvan 68 gezinnen met in totaal 199 kinderen beneden de twaalf jaar.
Er zijn 127 huizen, waarvan er een zes leeg staan. Van die 127 huizen liggen er in Houthemerberg, nu Vilt, vijf stuks. Broekhem telt er 17, Strabeek 26 en Sint Gerlach 25. In de woonkern Houthem zelf staan er 38. In de Onderstestraat 16.

Het ziet ernaar uit dat in Huize Strabeek geen eigenaar/bewoner verblijft. Wel is er een pachter (Strabeek 19) met een aantal domestijken (knechten). Hetzelfde beeld vertoont het Landgoed Sint Gerlach aan de Onderstestraat (huisnummer 122). De zusters zijn verdwenen, er is geen proost meer en geen kapelaan. Sedert 6 september 1786 verblijven de Norbertinessen immers in Roermond. Wel zien we de pachter Hermanus Stassen en zijn echtgenote Anna Maria Robroeks. Ze hebben twee kinderen en bovendien beschikken ze over twaalf man personeel.

Verder zijn er in Houthem een schoolmeester, J.G. Wateler met zijn echtgenote A.C. Nijssen die te Strabeek 39 wonen (aan het 'Sterk Look') en een pastoor Willem Vreën met zijn kapelaan Teeuwissen. Deze wonen op huisnummer 87 in Houthem. De "Oude Pastorije" is thans de woning van de Afcent generaal in Vroenhof. Deze twee geestelijken gingen in de Franse tijd een moeilijke tijd tegemoet (zie het artikel "Kerk en religie in Houthem en Geulhem gedurende de Franse bezetting".

Opvallend groot is het aantal "gegageerde" soldaten. Gegageerd wil zeggen: betaald, dus met een gage. Gelet op hun leeftijd, zijn het kennelijk militairen met pensioen.

Op het gehele platteland oefende in die tijd een groot deel van de bevolking een ambachtelijk beroep uit: schrijnwerker, kledermaker, vlees slagter en rademaker, kuijper, schoenmaaker, wolspinner, stroodekker en smit. En vele landbouwers natuurlijk. Houthem is een agrarische gemeenschap.

Op Strabeek 23 woont Gertruij Swildens met drie kinderen onder de twaalf jaar. Achter haar naam staat: arm. Op het adres Sint Gerlach 55 treffen we Hendriks Aalpers. Hij leeft van bedelen. De weduwe Heuschen, nummer 66 in Sint Gerlach, is 44 jaar oud, heeft twee kinderen jonger dan twaalf en leeft van aalmoezen. Ook achter de naam van Maria Jansen, Houthem 95, staat het woord "arm";.
Beter dan een lang verhaal geeft dit een indruk van de leefomstandigheden van Houthem in het jaar 1796.

Voor de volledige inwonerslijst, zie: De inwonerslijst van 1796 / Fons Heijnens (Gepubliceerd in 't Sjtegelke, (1996) nr 5, p. 22-39)


Gepubliceerd in 't Sjtegelke, (1996) nr 5, p. 18


naar boven

© Heemkundevereniging Houthem-St. Gerlach

Geen menu? Klik hier!