Een honderdjarige: wetenswaardigheden over het kapelletje in Strabeek  

Jos Lodewick  

Het is wat moeilijk voor te stellen wat de gemoederen in Houthem honderd jaar geleden zoal bezighield. Maar voor de bewoners van Strabeek zal de bouw van een kapel in hun buurt ongetwijfeld een onderwerp van gesprek geweest zijn. De kapel werd gebouwd door André Sleijpen uit Houthem in opdracht van Bernhard Philippi. Waarom deze kapel toen gebouwd werd weten we niet met zekerheid. Mogelijk heeft in de buurt ook vroeger een kapel gestaan 1).

Een verhaal dat mij verteld werd door mevrouw A. Steinbusch-Philippi, een achternicht van de bouwheer, wil dat de pastoor van de parochie de weg die de processie moest afleggen naar Broekhem wel wat aan de lange kant vond. Een rustaltaar onderweg zou zeer welkom zijn.
Bernard Philippi, een zeer godsdienstig en niet onbemiddeld man, kwam aan die wens tegemoet en liet in zijn weiland op de hoek van de Klaterstraat een kapel bouwen.
Een andere reden vinden we in het archief van de Stichting Kruisen en Kapellen in Limburg. In de jaren vijftig werden op Geerlingshof bezinningsdagen voor Pasen gehouden. Op initiatief van de toenmalige directeur, de heer F. Erens, trokken de deelnemers er in groepjes op uit om gegevens te verzamelen over kruisen en kapellen in de omgeving. Deze gegevens werden toegestuurd aan het diocesaan liefdewerk voor kruisen en kapellen in Roermond (thans voormelde stichting, die dit jaar vijftig jaar bestaat). Zo komt het dat we in het archief van deze stichting enige gegevens tegenkomen over kruisen en kapellen in onze omgeving. Ook de kapel in Strabeek werd met een bezoek vereerd. Bij de omwonenden werd informatie ingewonnen. Als reden voor de bouw werd toen vernomen 'dankbaarheid voor vele genezingen die destijds in de omtrek plaatsvonden, op voorspraak van Sint Gerlach'. Omdat er al een Gerlachuskapel bestond in Houthem werd deze kapel aan de H. Familie toegewijd.

De kapel is opgetrokken uit mergel, met uitzondering van de boog boven het smeedijzeren hekwerk. Deze bestaat uit baksteen. De sluitsteen van de boog bevat het jaartal 1894 en de initialen, B.Ph., van de bouwheer. Op het dak ligt een niet veel voorkomend soort pannen in kruisverband. Aan de zijkanten ervan zijn houten sierlijsten aangebracht. Op de kapel staan twee kruisen. Aan de achterkant is een smeedijzeren exemplaar met een weerhaan erboven bevestigd. Op de fronton van de voorgevel staat een kruis van mergel, dat enige jaren geleden plotseling verdwenen was. Met enige moeite is het weer hersteld. In de voorgevel is ook nog een nis, waarin nooit enig beeldje gestaan heeft. Het interieur van de kapel is sober. Tegen de achterwand bevindt zich een uit mergel bestaand altaar, waarvan het vooruitspringend middendeel met een lam Gods is versierd. Boven het altaar is weer een kleine nis.

Op het altaar staan drie gipsen beelden, Jesus, Maria en Joseph. Het plafond heeft een kruisgewelf. De vloer is belegd met een veelkleurig tegelmozaïek. De kapel is momenteel zowel van binnen als van buiten geheel wit, met uitzondering van een hemelsblauwe sierboog boven het altaar. Vroeger is dat anders geweest. Dat is duidelijk te zien op plaatsen waar de dikke kalklagen loslaten.

Ook nu na honderd jaar is de kapel nog vaak het onderwerp van gesprek in Strabeek. Veel inwoners ligt dit mooie bouwwerkje na aan het hart. Wanneer de processie eens in de drie jaar naar Strabeek komt, wordt door velen meegewerkt om een passende versiering aan te brengen. Jaarlijks wordt in de kersttijd een fraaie kerststal ingericht. En voor de lege nis is inmiddels een beeldengroep in mergel gemaakt door een van de buurtbewoners, de heer Lemmens.
Na honderd jaar heeft de kapel echter wel eens een grondige opknapbeurt verdiend, want de tand des tijds heeft ook aan dit monumentje geknaagd. Een face-lift is niet nodig, want de kapel mag best zo blijven uitzien als ze nu doet. Maar voor het behoud van gebouw en interieur moest wel iets gedaan worden. Gedeeltelijk is dat inmiddels ook al gebeurd. Met enige financiële ondersteuning van de Stichting Schaesbergergank is het gewelf aan de binnenzijde hersteld. De Valkenburgse kunstkring Henri Jonas heeft zich over de beelden ontfermd en deze 'van een nieuw jasje' voorzien. Door buurtbewoners werd materiaal en menskracht beschikbaar gesteld om versleten houtwerk te vernieuwen. Verder wordt nog bezien hoe het fraaie hekwerk dat enigszins ontzet is, weer hersteld kan worden. En wellicht is het mogelijk dat ook de binnenkant van de kapel weer in de oorspronkelijke kleur kan worden teruggebracht. Dan kan dit monument van vroomheid zich opmaken voor de volgende honderd jaar.

 1) zie: H.J.J. Philippens, 1983, Houthems verleden, p. 118 en H.J.J. Philippens, 1992, Echo's uit Houthems verleden, p. 13